زهکش سه بعدی

 زهکش سه بعدی 

زهکشی ساختمان چیست؟ ما شما را با جزئیات کامل زه کشی ساختمان اعم از معرفی انواع زهکشی ساختمان، زهکشی گودهای ساختمانی، روف گاردن، زهکشی پی ساختمان و فونداسیون، نمونه پلان و نقشه زهکشی ساختمان به همراه دیتیل زهکشی، معرفی انواع لوله های زهکشی و … آشنا میکنیم. با توجه به اهمیت فرایند زهکشی ساختمان در ایمنی و اجرای پروژه ها پیشنهاد می کنیم تا پایان این مطلب با ایران وافل همراه باشید.

زهکشی ساختمانی چیست؟

 خشک کردن و منحرف کردن آب زمین در مکان‌هایی که دارای سطح ایستایی بالایی هستند را میتوانیم به کمک زهکشی انجام دهیم. تیم عملیاتی با عملکردهای مختلفی ابتدا باید آب را از محل ساختمان دور ‌کنند، به دلیل اینکه رطوبت به داخل ساختمان و فونداسیون آسیب نرساند. به طور کلی اصطلاحا به هدایت و دور کردن آب زهکشی ساختمانی گفته می شود.

زمان گود برداری ساختمان یکی از مهمترین مشکلاتی که سازندگان با آن مواجه می شوند وجود آب در بستر سازه است که معمولا به صورت سطحی یا زیرزمینی شکل میگیرد. عملکردی که بتوانیم جریان آبرو را کنترل کنیم و از نفوذ آب به فونداسیون و دیوارهای حائل در سازه جلوگیری کنیم زهکشی گود ساختمانی است.

زهکش های سه بعدی تولید شده توسط شرکت ایران وافل گزینه مناسبی جهت تامین مصالح جهت زهکشی پروژه های عمرانی مختلف می باشد. این زهکشها در ابعاد 40x60 Cm تولید شده و ضخامت هر پنل سه سانتیمتر است.  چهار عدد از این زهکش ها حدود 1 مترمربع را پوشش می دهند. 

مزایای زهکش سه بعدی 

از مزایای این نوع زهکش سه بعدی می توان به موارد زیر اشاره نمود: 

• ایجاد شرایط مناسب رشد برای ریشه گیاه :  ضخامت سه سانتیمتری زهکش عمقی مناسب برای رشد ریشه گیاه بوجود آورده و برای مدت زمان طولانی رطوبت موردنظر گیاه را تامین میکند. 

• ذخیره مناسب آب :  بدلیل ضخامت و طراحی مناسب زهکش سه بعدی امکان ذخیره 2 لیتر آب در هر مترمربع وجود دارد که منجر به عدم هدر رفت آب در حین آبیاری گیاه می گردد. 

• ساختار مستحکم و مقاوم در برابر بارهای وارده: مقاومت بالای این زهکش در برابر بارهای وارده یکی از شاخص ترین ویژگی های این نوع زهکش است. هر مترمربع از  زهکش توانایی تحمل حدود 70 تن بار وارده را دارد بدون آنکه استراکچر و ساختار  زهکش دچار لهیدگی شود. از این رو گزینه مناسبی جهت زهکش کف راههای پرترافیک محسوب می شود. 

• نصب راحت : پنل های زهکش به راحتی بوسیله حفره ها و زائده های تعبیه شده روی آن به یکدیگر چفت و بست می شوند. از این رو نصب زهکش به مهارت خاصی نیاز نداشته و با سرعت بالا قابل اجرا است. 

•  وزن سبک : هر متر مربع از این زهکش حدود 2.5 کیلوگرم وزن دارد. از این رو حمل آن در پروژه بسیار راحت صورت می پذیرد. 

نکات مهم در اجرای زهکشی ساختمان

اجرای زهکشی ساختمانی یک فرآیند کاملا تخصصی است وتوسط متخصصین مجرب و حرفه ای اجرا می شود. اجرا مصالح زهکشی حتما به صورت لایه به لایه ریخته بشوند، همینطور دیواره ی چاه های حفر شده باید با استفاده از کول بتنی مسلح شوند، بهتر است فاصله ی بین کول بتنی با خاک طبیعی را با استفاده از مصالح درشت دانه پر کنید.

جهت جلوگیری از ناپایداری در دیواره ی گود و عملکرد صحیح زهکشی بهتر است ابتدا کانال زهکش در طول را حداکثر ۳ متر بکنیم و با مصالح زهکشی پر کنیم و اگر قرار است چاله آسانسور یا هر نوع چاله ی دیگری، از کف فونداسیون پایین تر باشد، مهندس مشاور را برای ارائه جزئیات آب بندی مطلع کنیم.

مهمترین نکته قبل از شروع عملیات زه کشی ساختمان این است که، گزارش محلی و همچنین نقشه های اجرایی را با دقت بررسی کنیم و در صورت وجود ابهام و ایراد حتما به طراح اطلاع دهیم، نکته حائز اهمیت اینکه برای جلوگیری از نشست بتن، مصالح زهکش، حداقل به ۸۰% تراکم برسد. در نتیجه می توان گفت:

۱. مصالح زهکشی باید به صورت لایه به لایه ریخته شوند.

۲. باید دیواره ی چاه های حفر شده با استفاده از کول بتنی مسلح شود و فاصله ی بین کول بتنی با خاک طبیعی با استفاده از مصالح درشت دانه پر شود.

۳. برای جلوگیری از ناپایداری در دیواره ی گود و اجرای صحیح زهکشی، باید کانال زهکش در طول حداکثر ۳ متر کنده و با مصالح زهکشی پر شود.

۴. اگر چاله آسانسور یا هر نوع چاله ی دیگری، از کف فونداسیون پایین تر قرار می گیرد باید به مهندس مشاور برای ارائه جزئیات آب بندی اطلاع داده شود.

۵. قبل از شروع عملیات زهکشی، گزارش محلی و همچنین نقشه های اجرایی با دقت بررسی شوند و در صورت وجود ابهام و ایرادی به طراح اطلاع داده شود.

۶. از آنجایی که در روی لایه ی آخر زهکش افقی، بتن مگر اجرا می شود بنابراین برای جلوگیری از نشست بتن مگر باید مصالح زهکش حداقل به ۸۰% تراکم برسد.

روشهای عایق بندی زهکشی گود ساختمانی

عایق بندی بوسیله ی ایزوگام:

یکی از حساس ترین مراحلی که در عایق کاری ساختمان باید مورد توجه قرار گیرد زهکشی گودهای ساختمانی یا آب بندی گود ساختمانی می باشد. عایق کاری رطوبتی گود به کمک و استفاده از ایزوگام احتیاج به بستر سازی برای اجرای ایزوگام دارد ولی متاسفانه عمر این عایق رطوبتی بسیار پایین است که در بهترین حالت تقریبا ۵ سال بدون ترک می ماند.

عایق بندی بوسیله ی ژئوممبران:

در دسته محصولات ژئوسنتتیکی که در گود برداری ها در زمینه عایق کاری رطوبتی مورد استفاده قرار می گیرد ورق های پی وی سی و پلی اتیلن هستند که به آنها ژئوممبران گفته می شود. این عایق ها به شکل های رولی و با ضخامت  1.5 تا 4 میلیمتردر عرض بینی کمتر تا دو متر و در برخی موارد معمولا به صورت بیشتری مورد استفاده قرارگرفته میشوند. ژئوممبران ها بدون چسب و استفاده از جوش حرارتی به هم متصل میشوند و سطحی را ایجاد میکنند که برای آب و رطوبت غیرقابل نفوذ میباشند.

دلایل استفاده از سیستم های زهکشی در گود های ساختمانی:

-        رفع خطر های احتمالی ناشی از ورود آب به بستر گود

-        افزایش ظرفیت باربری خاک زیر فونداسیون

-        کاهش زمان و هزینه در پایدار سازی و گودبرداری

-        تامین سطحی خشک و ایده آل جهت اجرای فونداسیون و سازه

-        جلوگیری از وارد شدن آسیب های احتمالی در زمان بهره برداری

آیا میدانید دلایل انجام زهکشی ساختمان چیست؟

زهکشی ساختمان به چندین دلیل باید انجام شود که عبارتند از:

۱. زیاد شدن ظرفیت باربری خاک زیر فونداسیون

۲. کاهش هزینه ها و زمان در پایدار سازی و گود برداری

۳. رفع خطر احتمالی ناشی از وارد شدن آب به بستر گود برداری

۴. جلوگیری از وارد شدن صدمه های احتمالی در زمان بهره برداری

انواع زهکشی ساختمان چیست؟

زهکشی به چند نوع زیر تقسیم بندی می شود.

زهکشی  عمیق: در این نوع از زهکشی ساختمان چندین چاه در اطراف ساختمان و در ترازهای پایین تر از کف گود حفاری می شود.

زهکشی نیمه عمیق: در این روش از کانال های زهکشی پر شده با مصالح زهکش استفاده می شود.

زهکشی سطحی زیر فونداسیون: این سیستم نیز شامل کانال های زهکشی پر شده با مصالح زهکش مناسب است.

این سیستم های زهکشی ساختمان با استفاده از روش های زیر قابل انجام است:

 روش طبیعی:

در این روش لوله هایی متناسب با گودی ها و دره های طبیعی زمین با اتصالات باز، کار گذاشته شده و به زهکش اصلی وصل می شود. از این روش برای زهکشی زمین های کشاورزی نیز استفاده می شود.

 روش خندقی:

در روش خندقی زهکش هایی، در یک یا چند طرف یا گاهی در تمام اطراف ساختمان کار گذاشته می شوند و جریان آب زیر زمینی را قطع کرده و به زهکش اصلی می رسانند.

روش جناقی:

در این روش، لوله های فرعی با پیروی از شیب زمین، تحت زاویه ی معینی به زهکش اصلی وصل می شوند. طول زهکش های فرعی در این روش نباید از ۳۰ متر بیشتر باشد.

 روش بادبزنی:

در این شیوه از انجام کار، زهکش های فرعی به شکل بادبزن در اطراف ساختمان، به زهکش اصلی وصل می شوند. اجرای روش زهکش باد بزنی به دلیل دشوار بودن اتصال تمام زهکش های فرعی در یک نقطه به زهکش اصلی تا حدودی سخت است.

 روش شبکه ای:

در این روش نیز زهکشی های فرعی و اصلی به صورت یک شبکه ی مستطیلی منظم کار گذاشته می شوند. در این روش زهکشی های فرعی به یک طرف زهکشی اصلی وصل می شوند.

    از این زهکش می توان در انواع زهکشی عمودی، افقی، تونل های قطار و مترو، روف گاردن، دیوار سبز و غیره استفاده نمود. در یک نگاه کلی ویژگی های زهکش سه بعدی تولیدی شرکت ایران وافل در جدول زیر آمده است: 

روش اجرای زهکشی ساختمان

در بعضی از ساختمان ها نیازی به زهکشی نیست. درمحلی که آب سطحی از طریق شیب مناسب از ساختمان  دور شود و سطح ایستایی هم آنقدر بالا نباشد که به ساختمان صدمه ای وارد کند. زه کشی ساختمان انجام نمیشود.

اما بسیاری از ساختمان ها در محل مطلوب ساخته نمی شوند و بنابراین باید با زهکشی مناسب، آب اضافی را از محل ساختمان دور کنیم. برای دور کردن آب معمولا از لوله های متخلخل سفالی (تنبوشه) و یا لوله های سیمانی استفاده می کنند.

برای این منظور کانال هایی در زمین حفر می کنند که ارتفاع آنها بستگی به نوع خاک دارد که ارتفاع کانال برای خاک های سنگین حدود ۶۰ تا ۹۰ سانتی متر و برای خاک های سبک حدود ۹۰ تا ۱۲۰ سانتی متر می باشد.

قطر داخلی لوله ها برای زهکشی فرعی حدود ۶.۵ تا ۷.۵ سانتی متر و برای زهکشی های اصلی حدود ۷.۵ تا ۱۰ سانتی متر می باشد.

لوله ها را در کف کانال به صورت خشکه به یکدیگر متصل می کنند و این لوله ها آب را از طریق جداره ی خود جذب می کنند و بدین ترتیب مانع عبور ذرات ریز خاک یا لجن می شوند. روی لوله ها قلوه سنگ درشت می ریزند و به ترتیب از پایین به بالا قلوه سنگ ریزتر می شوند، تا به صورت فیلتر عمل کنند و در نهایت هم زهکشی اصلی به رودخانه، نهر و یا فاضلاب سطحی ختم می شود.

زهکشی با لوله و قلوه سنگ به این صورت است که ، در پروژه های بزرگ، برای جلوگیری از مسدود شدن سیستم زهکشی توسط گل و لای، حوضچه های رسوب گذاری را می سازند. لوله های ورودی و خروجی این حوضچه ها را نسبت به کف بالاتر نصب می کنند و در مواقعی که جریان آب زهکش ها قطع شود. قسمتی از گل و لای در کف حوضچه ته نشین می شود. گل و لای ته نشین شده باید در فواصل زمانی معین خارج شود.

دلایل اجرای زهکشی در گودهای ساختمانی

۱. زیاد شدن ظرفیت باربری خاک زیر فونداسیون

۲. کاهش هزینه ها و زمان در پایدارسازی و گودبرداری

۳. رفع خطر احتمالی ناشی از وارد شدن آب به بستر گودبرداری

۴. جلوگیری از وارد شدن صدمه های احتمالی در زمان بهره برداری

آیا می دانید دیتیل زهکشی ساختمان چیست؟

دیتیل زهکشی ساختمان و محوطه از ضروری و مهمترین دیتیل های مورد نیاز در ترسیمات معماری هستند. دیتیل زهکشی ساختمان نسبت به دیگر جزئیات ساختمانی کمیاب تر است.

یکی از بهترین روش های اجرای زهکش با استفاده از کول گذاری می باشد.

زهکشی گود ساختمانی چیست؟

یکی از مشکلات بسیار مهمی که سازندگان در هنگام گود برداری ساختمان با آن مواجه میشوند در واقع وجود آب در بستر سازه است که ممکن است به صورت سطحی یا زیرزمینی باشند. به فرآیندی که طی آن جریان آبرو را کنترل کرده و از نفوذ آب به فونداسیون و دیوارهای حائل در سازه جلوگیری به عمل آید زهکشی گود ساختمانی گفته می شود. طراحی و اجرای زهکشی گود ساختمانی یک فرآیند کاملا تخصصی میباشد که باید توسط متخصصین مجرب و حرفه ای انجام شود.

تهدیدهای احتمالی ناشی از ورود آب های زیر زمینی و فاضلاب ها در گود های ساختمانی عبارتند از:

-        ظرفیت باربری خاک زیر فونداسیون را کاهش میدهد.

-        باعث نشست و تخریب فونداسیون ها می گردد.

-        باعث آسیب به سازه میگردد.

-        منجر به تخریب پیشانی خاکی گود میشود.

-        باعث ریزش گمانه‌های حفاری شده، مشکلات در حین اجراء شاتکریت و مشکلات اجرایی نظیر گیر افتادن ماشین آلات در گل و لای میشود.

-        منجر به افزایش زمان و هزینه در پروژه میشود.

انواع روش های زهکشی گود ساختمانی

1.زهکشی و کنترل آب زیرزمینی با فرآیند انجماد

فرآیند انجماد برای خاک هایی مثل ماسه، شن و لای (silt) مناسبتر است. از این روش برای گود های عمیق مثل فونداسیون پل ها و … به خصوص زمانی که گود قرار است نزدیک سازه¬فعلییانزدیکبرخی آبراهه ها ایجاد گردد، به طور مطلوب استفاده میشود. در فرآیند انجماد، با منجمد کردن خاک اطراف منطقه گودبرداری، فرازبند (بند موقت یا سد صندوقی) ساخته میشود.

لوله های با قطر کمتر را با فاصله حدود یک متر از همدیگر (فاصله مرکز به مرکز) دورتادور منطقه گود برداری شده فرو میکنند. چیدمان لوله ها باید به گونه ای باشد که ناحیه محصور در نقشه به شکل دایره باشد. سپس مایع منجمدکننده را به لوله ها میفرستند. از این فرآیند میتوان تا ۳۰ متر عمق گود استفاده کرد. برای زهکشی گود فونداسیون خانه از فرآیند انجماد استفاده نمیشود چون هزینه بسیار بالایی دارد.

2.تحکیم شیمیایی خاک

در این روش، خاک اشباع شده ای که نرم یا شبیه به گل و لای شده است، به واسطه واکنش های شیمیایی به توده ای نیمه جامد تبدیل می‌شود. سیلیکات سدیم یا کلرید کلسیم که معمولا در خاکستر بادی، سیمان، آهک یافت میشوند را روی خاک مالیده و یا با آن مخلوط میشود. سیمان، خاکستر بادی، آهک یا ترکیبی از این مواد شیمیایی نیز به خاک اضافه میشوند تا خواصش را تغییر داده و آن را تحکیم کند. از این روش زهکشی و کنترل آب زیرزمینی میتوانید برای کارهای کوچک مورد استفاده قرار دهید.

3.زهکشی و کنترل آب زیرزمینی با ساخت چاه های عمیق

در بیشتر مناطق، برای ساخت خانه از فونداسیون های کم عمق استفاده میشود. این روش برای زهکشی از گودال فونداسیون مناسب تر است. در این روش، زهکش ها و چاهک هایی با اندازه مناسب در کناره ها یا در یک گوشه گودال فونداسیون ایجاد میشود. زهکش ها آبِ زیر خاک را از کناره ها و ناحیه محصور گودال فونداسیون جمع آوری کرده و به چاهک منتقل میکنند.

آب از داخل چاهک به صورت مکانیکی یا دستی، به طور مستمر تخلیه میشود. این روش، ارزانترین روش زهکشی میباشد. در این روش میتوان با به کارگیری افراد معمولی و غیرماهر و با استفاده از یک پمپ کار را اجرا کرد. این روش کمک میکند که آب باران یا آب زیرزمینی را از گودال فونداسیون به واسطه نیروی جاذبه، حذف کنیم. به این روش، روش پمپ چاهک باز نیز گفته میشود. اگر گود بزرگ باشد، میتوانیم در راستای کناره ی طویل تر، چندین پمپ کار بگذاریم یا کافیست از کانال باریک و طویل یعنی (نهرآب) استفاده کنیم. موارد خدماتی که متخصصین زهکشی گود برداری ارائه می دهند :

•    مشاوره و طراحی انواع مختلف سیستم های زهکش گودهای ساختمانی

•    مدلسازی و طراحی زهکشی با نرم افزارهای ژئوتکنیک

•    اجراء انواع روش های زهکشی گود ساختمانی شامل روش های زهکش سطحی، زهکش نیمه عمیق و زهکش عمیق

•    تامین کلیه مصالح مورد نیاز برای زهکشی گود ساختمانی

•    نظارت بر اجرای اصولی کار

مناقصه زهکشی ساختمان

بسیاری از سازمان های دولتی و خصوصی که در زمینه ساخت و ساز فعالیت دارند، برای انجام فرایندهای زهکشی خود اقدام به استخدام یک پیمانکار برای انجام این کار می کنند. برای این کار با برگزاری یک فرایند مناقصه این کار انجام می شود. سازمان مناقصه گزار با اعلام یک فراخوان عمومی در روزنامه های کثیرالانتشار و یا وب سایت هایی مانند وب سایت هزاره و دیگر شبکه های اجتماعی، برگزاری مناقصه را اعلام کرده و به دنبال آن شرکت هایی که می خواهند در این رقابت شرکت کنند باید به ارائه مدارک و اسناد مورد نیاز پرداخته و شرایط حضور در این رقابت را داشته باشند.

پس از اعلام حضور پیمانکاران زهکشی ، برنده مناقصه، شرکت کننده ای خواهد بود که شرایط مورد نظر پروژه را داشته باشد و قیمت پیشنهادی او کمتر از دیگر رقبا باشد. سپس میان هر دو طرف قراردادی منعقد خواهد شد که تعهدات طرفین و زمان شروع و پایان پروژه در آن قید می شود. مناقصات عمدتا در حوزه های اجرای شبکه های آبیاری و زهکشی، اجرای خط انتقال آب، احداث زهکشی اصلی و سیلاب بر، احداث سد زیرزمینی، آبگیری و اجرای خط انتقال آب و غیره انجام می گیرد.

سخن آخر

زهکشی در ساختمان یا هر سازه دیگری برای حفظ شرایط سالم سازه و جلوگیری ازنشت زمین وقوع سیل، پوسیدگی مصالح و آسیب های ساختاری ضروری است. این مقاله به تعریف زهکشی، انواع روشهای و سیستمهای زهکشی و دلایل آن پرداخته است.